استراتژی چندمسیره به‌سوی آینده‌ای پایدار و قابل اعتماد
در جهانی که بسیاری از خودروسازان با شتابی بی‌وقفه به سمت آینده‌ای تمام الکتریکی حرکت می‌کنند، تویوتا، غول خودروسازی ژاپن و نماد بی‌بدیل کیفیت و قابلیت اطمینان، با طمأنینه و استراتژی‌ای منحصربه‌فرد گام برمی‌دارد. این شرکت که با معرفی «پریوس» در دهه‌ها قبل، خود پیشگام انقلاب هیبریدی بود، امروز در برابر هیاهوی گذار سریع به خودروهای تمام برقی (BEV)، رویکردی چندمسیره و عمل‌گرایانه را در پیش گرفته است. فلسفه تویوتا بر یک اصل ساده اما عمیق استوار است: دشمن اصلی «کربن» است، نه یک نوع خاص از پیشرانه. به همین دلیل، این شرکت به جای شرط‌بندی تمام‌وکمال روی یک فناوری واحد، سبد متنوعی از راه‌حل‌ها شامل خودروهای هیبریدی، پلاگین-هیبریدی، تمام الکتریکی و حتی هیدروژنی را توسعه می‌دهد تا به نیازهای متنوع مشتریان در سراسر جهان و واقعیت‌های متفاوت زیرساختی، پاسخی درخور و مسئولانه بدهد.
از «سیستم تولید تویوتا» تا انقلاب خاموش «پریوس»
داستان موفقیت تویوتا بیش از هر چیز، داستان یک فلسفه و یک فرهنگ است. «سیستم تولید تویوتا» (Toyota Production System – TPS) که بر اصولی چون «کایزن» (بهبود مستمر) و «جیدوکا» (اتوماسیون با دخالت انسان برای تضمین کیفیت) بنا شده، این شرکت را قادر ساخت تا خودروهایی با بالاترین سطح از کیفیت، دوام و قابلیت اطمینان (QDR) تولید کند. این وسواس در کیفیت، اعتماد عمیقی را در میان مشتریان جهانی ایجاد کرد و تویوتا را به بزرگترین خودروساز جهان تبدیل نمود. اما نبوغ تویوتا تنها به بهینه‌سازی فرآیندهای تولید محدود نشد.
در سال ۱۹۹۷، در زمانی که جهان هنوز با مفهوم خودروهای پاک بیگانه بود، تویوتا با معرفی تویوتا پریوس (Toyota Prius)، تاریخ‌سازی کرد. پریوس اولین خودروی هیبریدی تولید انبوه جهان بود و یک شاهکار مهندسی به شمار می‌رفت. این خودرو با ترکیب یک موتور بنزینی بهینه با یک موتور الکتریکی و یک باتری کوچک که در حین ترمزگیری شارژ می‌شد، مصرف سوخت و آلایندگی را به شکلی انقلابی کاهش داد. در ابتدا، بسیاری این ایده را پیچیده و غیرضروری می‌دانستند، اما تویوتا با پافشاری بر دیدگاه خود، پریوس را به نمادی از مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی و یک موفقیت تجاری بزرگ تبدیل کرد. سیستم هیبریدی تویوتا (Toyota Hybrid System – THS) که اکنون در نسل پنجم خود قرار دارد، به قدری کارآمد و قابل اعتماد از آب درآمد که در میلیون‌ها خودروی دیگر این شرکت، از کرولا گرفته تا راو۴ و کمری، به کار گرفته شد و عملاً تویوتا را برای دو دهه به رهبر بلامنازع دنیای خودروهای کم‌آلاینده تبدیل کرد. این پیشتازی در فناوری هیبریدی، دلیل اصلی رویکرد محتاطانه امروز تویوتا در قبال خودروهای تمام برقی است؛ آن‌ها معتقدند هنوز پتانسیل عظیمی برای کاهش کربن از طریق خودروهای هیبریدی در مناطقی که زیرساخت شارژ ضعیف است، وجود دارد.
«فراتر از صفر»؛ استراتژی چندوجهی برای کربن‌زدایی
با افزایش فشارها برای گذار به خودروهای تمام الکتریکی، تویوتا استراتژی جامع خود با نام “Beyond Zero” (فراتر از صفر) یا به اختصار bZ را معرفی کرد. این نام نشان می‌دهد که هدف تویوتا فراتر از رساندن آلایندگی به صفر است؛ آن‌ها به دنبال ایجاد تأثیر مثبت بر جامعه و محیط زیست هستند. برخلاف رقبایی که تمام منابع خود را روی خودروهای تمام برقی متمرکز کرده‌اند، استراتژی bZ بر چهار ستون اصلی استوار است:
- خودروهای هیبریدی (HEV): ستون فقرات استراتژی تویوتا که همچنان به عنوان کارآمدترین و در دسترس‌ترین راه برای کاهش فوری مصرف سوخت برای عموم مردم در سراسر جهان دیده می‌شود.
- خودروهای پلاگین-هیبریدی (PHEV): راه‌حلی میانی که به کاربران اجازه می‌دهد مسافت‌های کوتاه روزمره (مثلاً تا ۱۰۰ کیلومتر) را به صورت تمام الکتریکی طی کنند و برای مسافت‌های طولانی‌تر، از موتور بنزینی به عنوان پشتیبان بهره ببرند و هیچ‌گونه نگرانی بابت برد نداشته باشند.
- خودروهای تمام الکتریکی (BEV): برای مناطقی با زیرساخت شارژ قوی و تقاضای بالا. تویوتا با معرفی پلتفرم اختصاصی e-TNGA (Toyota New Global Architecture for electric vehicles) و خانواده محصولات bZ، ورود جدی خود را به این عرصه اعلام کرد.
- خودروهای پیل سوختی هیدروژنی (FCEV): سرمایه‌گذاری بلندمدت تویوتا برای آینده حمل‌ونقل، به ویژه برای خودروهای سنگین، اتوبوس‌ها و خودروهای سواری با نیاز به پیمایش بالا و سوخت‌گیری سریع.
این رویکرد عمل‌گرایانه به تویوتا اجازه می‌دهد تا به جای تحمیل یک راه‌حل واحد به همه، گزینه‌های متنوعی را متناسب با شرایط هر منطقه و هر مشتری ارائه دهد و به این ترتیب، سهم بیشتری در کاهش کلی انتشار کربن در سطح جهانی داشته باشد.
فناوری‌های آینده؛ از هیدروژن تا باتری‌های رویاییِ حالت جامد
تعهد تویوتا به نوآوری فراتر از بهبود سیستم هیبریدی است. این شرکت یکی از معدود خودروسازانی است که با جدیت تمام، فناوری پیل سوختی هیدروژنی را دنبال می‌کند. مدل تویوتا میرای (Mirai) که نام آن در ژاپنی به معنای «آینده» است، نماد این تلاش است. میرای یک خودروی الکتریکی است که برق خود را نه از طریق شارژر، بلکه از طریق واکنش شیمیایی میان هیدروژن و اکسیژن در داخل پیل سوختی تولید می‌کند. تنها خروجی این فرآیند، آب خالص است. با قابلیت پیمایش بیش از ۶۰۰ کیلومتر و زمان سوخت‌گیری مشابه یک خودروی بنزینی (حدود پنج دقیقه)، میرای مزایای خودروهای برقی را بدون محدودیت‌های شارژ طولانی ارائه می‌دهد. اگرچه چالش اصلی این فناوری، کمبود زیرساخت تولید و توزیع هیدروژن سبز است، تویوتا معتقد است هیدروژن نقشی حیاتی در آینده انرژی پاک ایفا خواهد کرد.
اما شاید هیجان‌انگیزترین حوزه تحقیقاتی تویوتا، پیشتازی این شرکت در توسعه باتری‌های حالت جامد (Solid-State Batteries) باشد. این باتری‌ها که به عنوان جام مقدس فناوری خودروهای برقی شناخته می‌شوند، الکترولیت مایع و قابل اشتعال باتری‌های لیتیوم-یون امروزی را با یک ماده جامد جایگزین می‌کنند. این تغییر، مزایای شگرفی به همراه دارد:
- ایمنی بسیار بالاتر: حذف الکترولیت مایع، خطر آتش‌سوزی را تقریباً به صفر می‌رساند.
- چگالی انرژی بیشتر: امکان ذخیره انرژی بسیار بیشتر در همان حجم، که به معنای برد حرکتی دو تا سه برابر (پیمایش بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر) است.
- سرعت شارژ فوق‌العاده: قابلیت شارژ کامل در کمتر از ده دقیقه
تویوتا با داشتن بیشترین تعداد پتنت ثبت‌شده در این زمینه در جهان، اعلام کرده است که قصد دارد اولین خودروی مجهز به باتری حالت جامد را در سال‌های ۲۰۲۷-۲۰۲۸ به بازار عرضه کند. اگر این وعده محقق شود، می‌تواند یک جهش کوانتومی در صنعت خودروهای الکتریکی ایجاد کرده و تمام معادلات فعلی را بر هم بزند.
قهرمانان متنوع تویوتا در مسیر پایداری
سبد محصولات دوستدار محیط زیست تویوتا، گستره وسیعی از مدل‌ها را برای پاسخ به نیازهای گوناگون شامل می‌شود:
| مدل | ویژگی‌های کلیدی |
|---|---|
| تویوتا پریوس (Prius) | پدرخوانده خودروهای هیبریدی که در جدیدترین نسل خود با طراحی‌ای خیره‌کننده و جذاب، بار دیگر تعریفی جدید از یک خودروی پاک ارائه داده است. پریوس جدید نه تنها فوق‌العاده کم‌مصرف است، بلکه با ارائه نسخه‌های هیبریدی و پلاگین-هیبریدی (Prius Prime) با شتاب و عملکردی اسپرت، نشان می‌دهد که بهره‌وری و هیجان می‌توانند در کنار هم قرار بگیرند. |
| تویوتا راو۴ هیبرید / پرایم (RAV4 Hybrid / Prime) | محبوب‌ترین SUV جهان، در نسخه‌های هیبریدی و پلاگین-هیبریدی خود، ترکیبی بی‌نظیر از کارایی، فضای خانوادگی، قابلیت‌های چهار چرخ متحرک و مصرف سوخت استثنایی را ارائه می‌دهد. نسخه پرایم (PHEV) آن با بیش از ۳۰۰ اسب بخار قدرت، یکی از سریع‌ترین محصولات تویوتا نیز محسوب می‌شود. |
| تویوتا bZ4X | اولین محصول تمام الکتریکی جهانی تویوتا و سرآغاز خانواده bZ. این کراس‌اوور که با همکاری سوبارو توسعه یافته، بر روی پلتفرم e-TNGA ساخته شده و کیفیت ساخت، دوام و ایمنی مشهور تویوتا را به دنیای برقی‌ها می‌آورد. اگرچه bZ4X شروعی محتاطانه بود، اما سنگ بنای نسل آینده خودروهای تمام برقی این شرکت را بنا نهاد. |
| تویوتا میرای (Mirai) | سفیر هیدروژنی تویوتا و نگاهی به آینده حمل‌ونقل. میرای با طراحی لوکس و دیفرانسیل عقب، تجربه‌ای از رانندگی آرام، بی‌صدا و بدون آلایندگی را با مزیت سوخت‌گیری سریع ارائه می‌دهد و تعهد بلندمدت تویوتا به探索 راه‌حل‌های متنوع برای کربن‌زدایی را به نمایش می‌گذارد. |
جمع‌بندی؛ استادی در ماراتن، نه مسابقه سرعت
در دورانی که بسیاری از رقبا در یک مسابقه سرعت برای عرضه هر چه بیشتر خودروهای تمام برقی شرکت کرده‌اند، تویوتا با خرد و تجربه یک قهرمان ماراتن، مسیر خود را با دقتی استراتژیک انتخاب می‌کند. رویکرد چندمسیره این شرکت شاید به اندازه رقبایش پر سر و صدا نباشد، اما یک نگاه واقع‌بینانه و مسئولانه به چالش‌های جهانی انرژی و زیرساخت است. تویوتا با تکیه بر سلطه خود در فناوری هیبریدی، پیشتازی در حوزه هیدروژن و سرمایه‌گذاری عظیم بر روی فناوری متحول‌کننده باتری‌های حالت جامد، خود را نه برای پیروزی در نبردهای فردا، بلکه برای پیروزی در جنگ طولانی‌مدت برای رسیدن به آینده‌ای پایدار و قابل اعتماد برای همگان آماده می‌کند. این غول ژاپنی شاید آخرین کسی نباشد که به مهمانی تمام الکتریکی می‌پیوندد، اما به احتمال زیاد، با بهترین و آماده‌ترین راه‌حل‌ها از راه خواهد رسید.
