سیستم تشخیص نقطه کور (Blind Spot Detection – BSD)

سیستم تشخیص نقطه کور (Blind Spot Detection – BSD) که اغلب با نام سیستم پایش نقطه کور (Blind Spot Monitoring – BSM) نیز شناخته می‌شود، یک سیستم کمک راننده پیشرفته (ADAS – Advanced Driver-Assistance System) است که برای افزایش ایمنی خودرو (Vehicle Safety)، به‌خصوص هنگام تغییر لاین یا ادغام در ترافیک، طراحی شده است. این سیستم با استفاده از سنسورها، حضور وسایل نقلیه، موتورسیکلت‌ها یا دوچرخه‌سواران در نقطه کور (Blind Spot) راننده را تشخیص داده و به او هشدار می‌دهد تا از برخوردهای احتمالی جلوگیری کند.

نقطه کور خودرو چیست؟

نقطه کور در خودرو به مناطقی در اطراف خودرو گفته می‌شود که راننده با استفاده از آینه‌های جانبی و آینه عقب نمی‌تواند آن‌ها را به طور کامل ببیند. این نقاط معمولاً در کناره‌های عقب خودرو، کمی عقب‌تر از ستون B، قرار دارند و وسایل نقلیه دیگر می‌توانند به راحتی در این مناطق پنهان شوند، به‌خصوص هنگام تغییر لاین در بزرگراه‌ها.

نحوه کارکرد سیستم تشخیص نقطه کور (BSD / BSM)

سیستم تشخیص نقطه کور عمدتاً با استفاده از سنسورهای رادار عمل می‌کند:

1. سنسورهای رادار عقب/جانبی: سنسورهای رادار کوتاه‌برد یا میان‌برد در گوشه‌های عقب خودرو (معمولاً درون سپر عقب) یا گاهی در پنل‌های جانبی عقب نصب می‌شوند. این سنسورها به صورت پیوسته مناطق نقطه کور در دو طرف خودرو را اسکن می‌کنند. این سنسورها اغلب همان‌هایی هستند که برای هشدار ترافیک عبوری از عقب (RCTA) نیز به کار می‌روند.
2. تشخیص وسایل نقلیه: سیستم ADAS داده‌های دریافتی از سنسورهای رادار را پردازش می‌کند تا وجود وسایل نقلیه دیگر (یا گاهی دوچرخه‌سواران و عابرانی که با سرعت حرکت می‌کنند) را که وارد محدوده نقطه کور خودرو می‌شوند یا در آن حرکت می‌کنند، شناسایی کند. سیستم می‌تواند سرعت نسبی این وسایل نقلیه را نیز محاسبه کند.
3. هشدار به راننده: اگر سیستمی وسیله نقلیه‌ای را در نقطه کور تشخیص دهد، با ارائه یک هشدار بصری به راننده اطلاع می‌دهد. رایج‌ترین شکل این هشدار، روشن شدن یک چراغ هشدار دهنده (معمولاً زرد یا نارنجی) بر روی آینه جانبی مربوطه (یا در برخی خودروها بر روی ستون A یا داخل کابین) است.
4. هشدار تشدید شده (اختیاری): اگر راننده در حالی که سیستمی در نقطه کور وجود دارد، اقدام به زدن راهنمای سمت مربوطه کند، سیستم هشدار را تشدید می‌کند. این ممکن است شامل چشمک زدن چراغ هشدار روی آینه، پخش یک هشدار شنیداری یا لرزش فرمان باشد تا قویاً به راننده هشدار دهد که تغییر لاین در آن لحظه خطرناک است.

مداخله خودکار (Blind Spot Intervention – BSI)

برخی از سیستم‌های پیشرفته‌تر علاوه بر هشدار، قابلیت مداخله خودکار نیز دارند (Blind Spot Intervention – BSI). در این سیستم‌ها، اگر راننده در حالی که وسیله نقلیه‌ای در نقطه کور وجود دارد، شروع به تغییر لاین کند، سیستم ممکن است با اعمال یک نیروی اصلاحی بر روی فرمان یا ترمزگیری جزئی، سعی در جلوگیری از برخورد یا کاهش شدت آن داشته باشد. این قابلیت پیشرفته‌تر از صرف هشدار است.

چرا سیستم تشخیص نقطه کور مهم است؟

• جلوگیری از تصادفات تغییر لاین: تصادفات ناشی از تغییر لاین در حالی که وسیله نقلیه‌ای در نقطه کور قرار دارد، شایع هستند و می‌توانند منجر به برخورد از کنار (Sideswipe) یا سوانح جدی‌تر شوند. BSM به پیشگیری از این نوع تصادفات کمک می‌کند.
• افزایش آگاهی راننده: به راننده کمک می‌کند تا دید جامع‌تری نسبت به محیط اطراف خودرو داشته باشد، به‌خصوص در بزرگراه‌ها یا ترافیک‌های شلوغ.
• کاهش استرس راننده: اطمینان از پایش نقطه کور می‌تواند بخشی از استرس راننده در هنگام تغییر لاین در ترافیک سنگین را کاهش دهد.

ارتباط با خودروهای برقی و هیبریدی

سیستم تشخیص نقطه کور (BSD / BSM) به عنوان یک ویژگی استاندارد و مهم در پکیج‌های سیستم‌های کمک راننده پیشرفته (ADAS)، در بسیاری از خودروهای برقی (EVs) و هیبریدی‌های مدرن عرضه شده در بازار جهانی موجود است. این خودروها به دلیل بهره‌گیری از مجموعه‌ی کاملی از سنسورهای خودرو و سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته، به‌راحتی می‌توانند این قابلیت ایمنی فعال را یکپارچه کنند. BSM به ارتقاء سطح کلی ایمنی فعال در این خودروها کمک می‌کند و با توجه به آرام بودن خودروهای برقی، پایش نقاط کور اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

محدودیت‌های سیستم تشخیص نقطه کور

• محدوده تشخیص: برد و زاویه تشخیص سنسورهای رادار محدود است و ممکن است برخی اشیاء (مانند دوچرخه‌سواران یا عابران پیاده) با سرعت بسیار پایین یا بسیار بالا در همه شرایط به درستی تشخیص داده نشوند.
• شرایط محیطی: پوشیده شدن سنسورهای رادار (معمولاً در سپر عقب) با گل و لای، برف یا یخ می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کند.
• فعالیت در سرعت مشخص: معمولاً در سرعت‌های پایین‌تر از یک آستانه مشخص (مثلاً زیر ۲۰-۳۰ کیلومتر در ساعت) غیرفعال می‌شود.
• سیستم هشدار دهنده (معمولاً): در اکثر خودروها، صرفاً یک سیستم هشدار دهنده است و به طور خودکار برای جلوگیری از تصادف مداخله‌ای (جز در صورت داشتن قابلیت BSI) انجام نمی‌دهد.

سیستم تشخیص نقطه کور در بازار خودروی ایران

سیستم تشخیص نقطه کور (BSD / BSM) به عنوان بخشی از پکیج‌های ADAS، در بسیاری از خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران که مدل‌های نسبتاً جدید و مجهز هستند، وجود دارد. با توجه به شرایط رانندگی در ایران، به‌خصوص در ترافیک متراکم شهری، بزرگراه‌ها با حجم بالای تردد و حضور فعال موتور سیکلت‌ها که به سرعت در نقطه کور خودروها قرار می‌گیرند، سیستم تشخیص نقطه کور یک قابلیت ایمنی فوق‌العاده کاربردی و حیاتی محسوب می‌شود.

وجود BSM در این خودروها سطح ایمنی را در حین تغییر لاین به طور چشمگیری برای رانندگان ایرانی افزایش می‌دهد و کمک می‌کند تا دید جامع‌تری نسبت به اطراف خودرو داشته باشند. مالکان خودروهای مجهز به این سیستم در ایران باید از عملکرد آن در شرایط مختلف (به‌خصوص در هوای بارانی که ممکن است سنسورها کثیف شوند) آگاه باشند و همواره قبل از تغییر لاین، با نگاه کردن مستقیم و استفاده از آینه‌ها، از ایمنی مانور اطمینان حاصل کنند. سیستم BSM یک دستیار بسیار ارزشمند است، اما جایگزین هوشیاری راننده نیست.

نتیجه‌گیری

سیستم تشخیص نقطه کور (BSD / BSM) یک سیستم کمک راننده پیشرفته (ADAS) مبتنی بر رادار است که با پایش نقاط کور خودرو و هشدار به راننده هنگام تشخیص وسایل نقلیه در این مناطق، به پیشگیری از تصادفات ناشی از تغییر لاین کمک می‌کند و ایمنی خودرو را افزایش می‌دهد. این سیستم یک ویژگی استاندارد در بسیاری از خودروهای برقی و هیبریدی مدرن است. با توجه به شرایط رانندگی در ایران و اهمیت پایش نقاط کور در ترافیک متراکم و با حضور موتور سیکلت‌ها، سیستم تشخیص نقطه کور در خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران یک قابلیت ایمنی بسیار کاربردی و ارزشمند محسوب می‌شود که به افزایش آگاهی و ایمنی رانندگان در بازار ایران کمک می‌کند.