دوربین ثبت وقایع (Driving Video Recorder – DVR) که بیشتر در میان عموم با نام دش‌کم (Dashcam) شناخته می‌شود، یک دستگاه الکترونیکی است که معمولاً بر روی داشبورد یا شیشه جلوی خودرو نصب شده و وظیفه ضبط پیوسته ویدئو از مسیر روبروی خودرو (و گاهی فضای داخل یا عقب خودرو) را بر عهده دارد. هدف اصلی از نصب دش‌کم، مستندسازی وقایع حین رانندگی یا پارک، و ارائه شواهد تصویری در صورت بروز سوانح رانندگی، تخلفات، یا سایر حوادث غیرمترقبه است. اگرچه دش کم یک قطعه اصلی در قوای محرکه خودروهای برقی (EVs) یا هیبریدی نیست، اما به عنوان یک ابزار کمکی برای افزایش ایمنی و امنیت خودرو در این وسایل نقلیه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هدف و کاربرد اصلی دش‌کم

دش‌کم به عنوان یک “شاهد عینی” عمل می‌کند و در شرایط مختلف می‌تواند بسیار مفید باشد:

مدرک در تصادفات: مهم‌ترین کاربرد، ارائه شواهد ویدیویی بی‌طرفانه از نحوه وقوع تصادفات رانندگی برای شرکت‌های بیمه، نیروی انتظامی یا مراجع قضایی است که می‌تواند در تعیین مقصر حادثه نقش کلیدی ایفا کند.
مستندسازی تخلفات: ضبط تخلفات رانندگی سایرین (مانند عبور از چراغ قرمز، تغییر مسیر ناگهانی) یا سوء استفاده احتمالی از سوی دیگران.
پایش حین پارک: در صورت داشتن قابلیت حالت پارک (Parking Mode)، دش کم می‌تواند در زمان پارک بودن خودرو، هرگونه حرکت یا ضربه را ضبط کرده و از خودرو در برابر سرقت، خرابکاری یا تصادفات هنگام پارک محافظت کند.
ثبت سفرهای به یاد ماندنی: برخی رانندگان از دش‌کم برای ثبت ویدئوی سفرهای زیبا و جذاب استفاده می‌کنند.

ویژگی‌های کلیدی دش کم‌ها

دش‌کم‌ها با قابلیت‌ها و مشخصات متنوعی عرضه می‌شوند:

ضبط پیوسته و حلقه ای (Loop Recording): دوربین به طور مداوم ضبط می‌کند و ویدئوها را در فایل‌های کوتاه (مثلاً ۱ تا ۵ دقیقه‌ای) ذخیره می‌کند. هنگامی که کارت حافظه پر می‌شود، به طور خودکار قدیمی‌ترین فایل‌ها را پاک کرده و فضای جدید برای ضبط ایجاد می‌کند.
حسگر شتاب‌سنج (G-Sensor): این حسگر ضربه‌ها، شتاب‌گیری‌ها یا ترمزگیری‌های ناگهانی را تشخیص می‌دهد. در صورت فعال شدن، فایل ویدئوی در حال ضبط در آن لحظه به صورت خودکار محافظت شده و از بازنویسی در چرخه ضبط حلقه‌ای در امان می‌ماند.
حالت پارک (Parking Mode): در این حالت، دوربین در زمان پارک بودن خودرو، در صورت تشخیص حرکت در اطراف خودرو یا لرزش ناشی از ضربه (توسط G-Sensor)، به صورت خودکار شروع به ضبط می‌کند.
کیفیت ویدئو و نرخ فریم: رزولوشن ضبط (HD, Full HD, 4K) و تعداد فریم در ثانیه (fps) که بر وضوح و روان بودن تصویر تأثیر دارد.
میدان دید (Field of View – FOV): زاویه‌ای که دوربین می‌تواند پوشش دهد. میدان دید وسیع‌تر، بخش بیشتری از جاده را ضبط می‌کند.
عملکرد در نور کم و دید در شب: قابلیت ضبط تصاویر واضح در شرایط نوری ضعیف یا شب.
حافظه ذخیره‌سازی: استفاده از کارت‌های حافظه MicroSD برای ذخیره فایل‌های ویدئو.
GPS (اختیاری): ضبط اطلاعات موقعیت مکانی و سرعت خودرو به همراه ویدئو.
اتصال بی‌سیم (اختیاری): Wi-Fi یا بلوتوث برای اتصال به نرم‌افزار موبایل جهت مشاهده فایل‌ها، دانلود ویدئو و تنظیمات دوربین.
دوربین‌های چندگانه: برخی سیستم‌ها شامل دوربین‌های جلو، عقب، و گاهی داخلی هستند.

ارتباط دش‌کم با خودروهای برقی و هیبریدی

دش‌کم‌ها به طور کلی به عنوان یک لوازم جانبی یا آپشن سفارشی شناخته می‌شوند و بخشی از قوای محرکه یا سیستم‌های اختصاصی خودروهای برقی و هیبریدی (مانند باتری خودروی برقی یا موتور الکتریکی) نیستند. با این حال، می‌توان آن‌ها را بر روی این خودروها نیز نصب کرد.

منبع تغذیه: دش‌کم‌ها معمولاً از طریق اتصال به سوکت فندکی ۱۲ ولت یا سیم‌کشی مستقیم به سیستم برق ۱۲ ولت خودرو تغذیه می‌شوند. خودروهای برقی و هیبریدی نیز، مانند خودروهای بنزینی، دارای یک باتری کمکی ۱۲ ولت هستند که سیستم‌های الکترونیکی جانبی خودرو را تغذیه می‌کند. این باتری ۱۲ ولت توسط باتری ولتاژ بالا اصلی خودرو (از طریق مبدل DC به DC) شارژ می‌شود. مصرف انرژی یک دش کم معمولاً در مقایسه با مصرف انرژی کلی خودرو برای حرکت یا حتی سیستم تهویه، بسیار ناچیز است و تأثیر قابل توجهی بر برد پیمایش ندارد.
یکپارچگی (در برخی مدل‌ها): برخی از تولیدکنندگان خودروهای برقی پیشرفته، قابلیت ضبط وقایع را به صورت یکپارچه در سیستم خودرو ارائه می‌دهند. این سیستم‌ها از دوربین‌های خارجی موجود خودرو (که برای سیستم‌های کمک راننده پیشرفته – ADAS استفاده می‌شوند) بهره می‌برند و نرم‌افزار ضبط ویدئو در خود خودرو تعبیه شده است (مانند قابلیت Dashcam و Sentry Mode در خودروهای تسلا).

اهمیت دش‌کم در افزایش ایمنی و امنیت

استفاده از دش‌کم با فراهم کردن شواهد تصویری، به رانندگان حس امنیت بیشتری می‌دهد و می‌تواند فرآیندهای مرتبط با تصادفات را ساده‌تر و شفاف‌تر کند. همچنین، وجود دش کم می‌تواند عاملی بازدارنده برای رانندگان خاطی یا افرادی باشد که قصد آسیب رساندن به خودرو را دارند.

دش‌کم در بازار خودروی ایران

دش‌کم‌ها به عنوان لوازم جانبی و افترمارکت در بازار خودروی ایران به طور گسترده در دسترس هستند و نصب و استفاده از آن‌ها در انواع خودروها، از جمله خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران، رایج است. مالکان این خودروها می‌توانند به راحتی یک دش‌کم را از فروشگاه‌های لوازم جانبی خودرو در ایران تهیه کرده و آن را نصب کنند. همانند سایر نقاط جهان، دش کم در ایران نیز به دلیل نقش آن در مستندسازی وقایع رانندگی و ارائه شواهد در صورت بروز حادثه (به‌خصوص در شرایط ترافیک شلوغ شهری یا جاده‌ای) مورد توجه قرار گرفته است. نکته مهم برای استفاده از دش‌کم در ایران، اطلاع از قوانین و مقررات مربوط به استفاده از تصاویر ضبط شده به عنوان مدرک در مراجع قانونی است.

نتیجه‌گیری

دوربین ثبت وقایع (DVR) یا دش کم یک ابزار الکترونیکی کمکی است که با ضبط ویدئو از وقایع حین رانندگی و پارک، به افزایش ایمنی و امنیت خودرو کمک می‌کند و در صورت بروز حادثه، شواهد تصویری ارزشمندی را فراهم می‌آورد. این دستگاه‌ها به عنوان لوازم جانبی به راحتی قابل نصب بر روی انواع خودروها، از جمله خودروهای برقی و هیبریدی هستند و انرژی خود را از سیستم ۱۲ ولت خودرو تأمین می‌کنند. اگرچه دش‌کم بخشی از فناوری اختصاصی خودروهای برقی نیست، اما با توجه به نقش آن در افزایش امنیت و شفافیت، یک ابزار مفید برای مالکان خودروهای برقی و هیبریدی در سراسر جهان و همچنین در بازار خودروی ایران محسوب می‌شود، با این تفاوت که برخی خودروهای برقی پیشرفته، قابلیت ضبط ویدئو را به صورت یکپارچه در سیستم خود ارائه می‌دهند.