نحوه عملکرد ترمز پارک برقی (Electric Parking Brake – EPB) چگونه است؟

ترمز پارک برقی (Electric Parking Brake – EPB) که گاهی به آن ترمز دستی برقی نیز گفته می‌شود، سیستمی پیشرفته در خودروهای مدرن، از جمله بسیاری از خودروهای برقی (EVs) و هیبریدی است که جایگزین اهرم یا پدال سنتی ترمز دستی مکانیکی شده است. در سیستم EPB، فعال یا غیرفعال کردن ترمز پارک به جای استفاده از کابل‌های مکانیکی، توسط یک مکانیزم الکترونیکی کنترل شده توسط یک دکمه یا سوئیچ انجام می‌شود.

نحوه کارکرد ترمز پارک برقی

سیستم EPB شامل یک واحد کنترل الکترونیکی و یک یا چند موتور الکتریکی است که معمولاً مستقیماً بر روی کالیپرهای ترمز چرخ‌های عقب نصب می‌شوند. هنگامی که راننده دکمه یا سوئیچ EPB را فشار می‌دهد (معمولاً در حین توقف خودرو)، واحد کنترل سیگنال را به موتورهای الکتریکی ارسال می‌کند. این موتورها چرخانده شده و از طریق یک چرخ‌دنده یا مکانیزم مشابه، لنت‌های ترمز را به دیسک‌ها فشار می‌دهند تا خودرو در جای خود ثابت بماند.

برای غیرفعال کردن EPB، راننده معمولاً دکمه را دوباره فشار می‌دهد (گاهی اوقات با فشردن همزمان پدال ترمز) یا سیستم می‌تواند به صورت خودکار هنگام شروع حرکت خودرو (در صورت بستن کمربند ایمنی) ترمز را آزاد کند.

مزایا و ویژگی‌های ترمز پارک برقی

استفاده از ترمز پارک برقی مزایای متعددی نسبت به سیستم‌های مکانیکی سنتی دارد:

1. صرفه‌جویی در فضا: حذف اهرم ترمز دستی بزرگ از کنسول مرکزی یا پدال از فضای پای راننده، امکان طراحی منعطف‌تر و ایجاد فضای بیشتر برای قرار دادن وسایل یا کنسول‌های جادارتر در داخل کابین را فراهم می‌کند. این مزیت در خودروهای برقی که طراحی فضای داخلی خودرو و بهینه‌سازی چیدمان اجزا اولویت دارد، بسیار مهم است.
2. راحتی در استفاده: فعال و غیرفعال کردن ترمز پارک تنها با فشردن یک دکمه انجام می‌شود که نیاز به نیروی فیزیکی را از بین می‌برد.
3. فعال‌سازی خودکار: در برخی خودروها، سیستم EPB می‌تواند به صورت خودکار پس از خاموش کردن خودرو یا باز کردن درب راننده، فعال شود.
4. یکپارچگی با سایر سیستم‌ها:EPB امکان ادغام با سایر سیستم‌های کمک راننده پیشرفته (ADAS) و سیستم‌های ایمنی خودرو را فراهم می‌کند، از جمله:
   • دستیار شروع حرکت در سربالایی (Hill Hold Assist): با تشخیص توقف خودرو در شیب، EPB به طور خودکار فعال شده و از عقب رفتن خودرو در هنگام رها کردن پدال ترمز جلوگیری می‌کند تا راننده فرصت حرکت مجدد داشته باشد.
   • قابلیت Auto-Hold: این قابلیت (که اغلب از EPB استفاده می‌کند یا با آن مرتبط است) ترمزهای سرویس خودرو را در هنگام توقف کامل (مانند پشت چراغ قرمز) نگه می‌دارد و با فشردن پدال گاز، به صورت خودکار آن‌ها را آزاد می‌کند.
   • آزادسازی خودکار (Auto-Release): ترمز پارک می‌تواند هنگام قرار دادن خودرو در وضعیت حرکت و فشردن پدال گاز (با رعایت شرایط ایمنی مانند بستن کمربند)، به صورت خودکار آزاد شود.
5. نیروی ترمزگیری ثابت: EPB نیروی ترمزگیری ثابت و مشخصی را بر روی چرخ‌ها اعمال می‌کند، در حالی که در ترمزهای مکانیکی، نیروی کشش کابل می‌تواند در طول زمان یا در اثر عوامل محیطی متفاوت باشد.
6. ظاهر مدرن و مینیمال: دکمه EPB به طراحی داخلی خودرو ظاهری مدرن‌تر و خلوت‌تر می‌بخشد.

ارتباط با خودروهای برقی و هیبریدی

ترمز پارک برقی به خوبی با ماهیت فناوری‌محور و الکترونیکی خودروهای برقی و هیبریدی سازگار است. این خودروها به دلیل بهره‌گیری گسترده از سیستم‌های کنترل الکترونیکی، به‌راحتی می‌توانند EPB را با سایر سیستم‌های قوای محرکه الکتریکی، سیستم مدیریت باتری (BMS) و ADAS یکپارچه کنند. مزیت صرفه‌جویی در فضا نیز برای طراحان خودروهای برقی که به دنبال حداکثر کردن فضای داخلی خودرو با توجه به چیدمان باتری هستند، بسیار ارزشمند است.

ملاحظات و چالش‌ها

از معایب ترمز پارک برقی می‌توان به وابستگی کامل آن به سیستم الکتریکی خودرو اشاره کرد؛ در صورت خرابی سیستم ۱۲ ولت، فعال یا غیرفعال کردن آن ممکن است با مشکل روبرو شود (اگرچه اغلب راهکارهای اضطراری دستی یا رویه‌های خاصی وجود دارد). همچنین، در برخی شرایط اضطراری (مانند نیاز به کشیدن ترمز دستی در حین حرکت)، عملکرد آن ممکن است با ترمزهای مکانیکی متفاوت باشد. سرویس و تعمیرات EPB نیز معمولاً نیازمند ابزارها و دانش تخصصی بیشتری نسبت به سیستم‌های کابلی ساده است.

ترمز پارک برقی در بازار خودروی ایران

ترمز پارک برقی به عنوان یک آپشن مدرن و استاندارد در اکثر خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران وجود دارد. حضور این قابلیت در این خودروها توسط مصرف‌کنندگان ایرانی به عنوان نشانه‌ای از به‌روز بودن فناوری و امکانات خودرو تلقی می‌شود. راحتی استفاده از دکمه به جای اهرم یا پدال، به‌خصوص در ترافیک شهری، و همچنین قابلیت‌هایی مانند Hill Hold Assist که اغلب با EPB همراه است، مزایای کاربردی برای رانندگان در ایران دارد. لازم به ذکر است که سرویس یا عیب‌یابی مشکلات مرتبط با EPB در ایران ممکن است نیازمند مراجعه به مراکز تخصصی‌تر و استفاده از ابزارهای دیاگ مناسب باشد.

نتیجه‌گیری

ترمز پارک برقی (EPB) جایگزینی الکترونیکی، مدرن و راحت برای ترمز دستی مکانیکی است که با حذف کابل‌های فیزیکی و موتورهای الکتریکی جایگزین آن‌ها می‌شود. این سیستم با ارائه مزایایی نظیر صرفه‌جویی در فضا، سهولت استفاده، یکپارچگی با سیستم‌های کمک راننده و ظاهر مینیمال، به سرعت در خودروهای جدید به‌خصوص خودروهای برقی و هیبریدی رواج یافته است. ترمز پارک برقی به عنوان یک ویژگی استاندارد در بسیاری از خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران یافت می‌شود و به افزایش راحتی و ایمنی این وسایل نقلیه در بازار ایران کمک می‌کند، اگرچه نیازمند توجه به جنبه‌های نگهداری و سرویس تخصصی‌تر است.