نمایشگر مرکزی (Center Display)، صفحه نمایشی است که در قسمت مرکزی داشبورد خودرو، معمولاً بالای کنسول مرکزی، قرار می‌گیرد و به عنوان رابط اصلی سیستم اطلاعات و سرگرمی (Infotainment) و مرکز کنترل بسیاری از عملکردهای خودرو عمل می‌کند. این نمایشگرها، که در خودروهای مدرن به‌طور فزاینده‌ای لمسی و بزرگ شده‌اند، وظیفه ارائه طیف وسیعی از اطلاعات و امکانات سرگرمی را به راننده و سرنشینان دارند و به طراحی داخلی خودرو شکل نوینی بخشیده‌اند. در خودروهای برقی (EVs) و هیبریدی، نمایشگر مرکزی نقشی بسیار حیاتی‌تر پیدا کرده و کانون دسترسی به اطلاعات و کنترل‌های خاص این خودروها است.
نقش و کاربرد نمایشگر مرکزی
نمایشگر مرکزی با هدف تجمیع کنترل‌ها و اطلاعات در یک نقطه، مزایای متعددی را فراهم می‌آورد:
- رابط سیستم Infotainment: اصلی‌ترین راه برای دسترسی و کنترل قابلیت‌های سیستم اطلاعات و سرگرمی مانند سیستم صوتی و چندرسانه‌ای، اتصال تلفن همراه (بلوتوث، Apple CarPlay, Android Auto) و برقراری تماس
- ناوبری (Navigation): نمایش نقشه‌ها، مسیریابی، اطلاعات ترافیک و نقاط مورد علاقه (POIs)، از جمله ایستگاه‌های شارژ خودروی برقی در خودروهای برقی
- کنترل تنظیمات خودرو: بسیاری از تنظیمات خودرو که پیش از این توسط دکمه‌های فیزیکی متعدد کنترل می‌شدند (مانند سیستم تهویه و تهویه مطبوع HVAC، تنظیمات روشنایی، قفل درها، تنظیمات مربوط به سیستم‌های کمک راننده پیشرفته (ADAS))، اکنون از طریق نمایشگر مرکزی مدیریت می‌شوند.
- نمایش وضعیت و اطلاعات خودرو: نمایش اطلاعات دقیق‌تر از نمایشگر راننده (Driver’s Display)، مانند جزئیات وضعیت شارژ باتری (SOC)، پیش‌بینی‌های برد پیمایش (Range) بر اساس مصرف انرژی لحظه‌ای، آمار مصرف انرژی گذشته، وضعیت سیستم‌های مختلف (مانند TPMS)، هشدارهای نگهداری و عیب‌یابی
- نمایش تصاویر دوربین‌ها: نمایش تصویر دوربین عقب هنگام دنده عقب، و نمایش نمای ترکیبی سیستم نمای ۳۶۰ درجه (360-Degree View System)
- دسترسی به اپلیکیشن‌ها و خدمات آنلاین: امکان اجرای اپلیکیشن‌های مختلف و دسترسی به خدمات آنلاین خودرو (در صورت اتصال به اینترنت)
اهمیت نمایشگر مرکزی در خودروهای برقی و هیبریدی
نمایشگر مرکزی در خودروهای برقی و هیبریدی به یک جزء کاملاً ضروری تبدیل شده است:
- مرکز اطلاعات قوای محرکه الکتریکی: این نمایشگر کانون نمایش اطلاعات حیاتی و منحصربه‌فرد مربوط به قوای محرکه الکتریکی و باتری است. نمایش دقیق وضعیت شارژ باتری (SOC)، برد پیمایش (Range) تخمینی، جزئیات فرآیند شارژ (Charging) (توان لحظه‌ای شارژ (کیلووات)، زمان باقی‌مانده)، و به‌خصوص نمایش گرافیکی نمودار جریان انرژی (که نشان می‌دهد انرژی از باتری به موتور الکتریکی می‌رود، از ترمز احیاکننده به باتری بازمی‌گردد، یا از موتور احتراق داخلی به چرخ‌ها می‌رود)، برای درک و مدیریت این خودروها بسیار مهم است.
- تجمیع کنترل‌ها: در بسیاری از خودروهای برقی، تعداد دکمه‌های فیزیکی به حداقل رسیده و کنترل تقریباً تمام عملکردها (از تنظیمات سامانه مدیریت حرارتی باتری (BTMS) گرفته تا حالت‌های رانندگی، و زمان‌بندی شارژ) از طریق نمایشگر مرکزی لمسی انجام می‌شود.
- ارتقاء تجربه کاربری: نمایشگرهای مرکزی بزرگ و باکیفیت، بخشی از تجربه رانندگی مدرن و فناورانه در خودروهای برقی هستند و امکان نمایش اطلاعات و گرافیک‌های پیچیده‌تر و جذاب‌تر را فراهم می‌کنند.
اندازه و انواع نمایشگرهای مرکزی
نمایشگرهای مرکزی در خودروهای مدرن ابعاد بسیار متنوعی دارند، از صفحه‌های کوچک تا صفحه‌های بسیار بزرگ شبیه تبلت (گاهی عمودی، گاهی افقی) که تمام بخش میانی داشبورد را می‌پوشانند. فناوری نمایشگرها نیز متنوع است (LCD، OLED). رابط کاربری می‌تواند کاملاً لمسی باشد یا با دکمه‌های فیزیکی یا کنترل‌کننده‌های چرخان تکمیل شود.
یکپارچگی سیستم‌ها
نمایشگر مرکزی با بسیاری از سیستم‌های دیگر خودرو یکپارچه است، از جمله سیستم اطلاعات و سرگرمی، ناوبری، واحدهای کنترل مختلف خودرو (برای تنظیمات)، سنسورهای خودرو و سیستم‌های ADAS (برای نمایش اطلاعات یا کنترل تنظیمات آن‌ها)، و دوربین‌ها.
نمایشگر مرکزی در بازار خودروی ایران
نمایشگرهای مرکزی مدرن، لمسی و اغلب بزرگ، در تمام خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران وجود دارند و بخشی استاندارد از کابین این خودروها هستند. این نمایشگرها اطلاعات و قابلیت‌های جهانی را به بازار خودروی ایران می‌آورند.
- اهمیت برای مالکان ایرانی: نمایشگر مرکزی کانون تعامل مالکان خودروهای برقی در ایران با خودروی خود است. نمایش دقیق وضعیت شارژ باتری و برد پیمایش در این نمایشگر، به‌خصوص با توجه به چالش‌های زیرساخت شارژ خودروی برقی در ایران و اضطراب برد (Range Anxiety)، برای مدیریت رانندگی روزمره و برنامه‌ریزی شارژ بسیار حیاتی است. نمودار جریان انرژی نیز به درک نحوه استفاده از انرژی توسط رانندگان ایرانی کمک می‌کند. نمایش تصویر دوربین عقب و سیستم نمای ۳۶۰ درجه بر روی این نمایشگرها در پارک کردن در مناطق پرتراکم ایران بسیار کاربردی است.
- ناوبری و محلی‌سازی: در دسترس بودن نقشه‌های دقیق ایران در سیستم ناوبری داخلی خودرو یا امکان استفاده روان از قابلیت Mirroring تلفن هوشمند (Apple CarPlay/Android Auto) بر روی نمایشگر مرکزی برای استفاده از اپلیکیشن‌های مسیریابی ایرانی، برای رانندگان ایرانی اهمیت دارد.
- محدودیت خدمات آنلاین: همانطور که در مدخل قابلیت اتصال اشاره شد، برخی قابلیت‌های آنلاین مرتبط با نمایشگر مرکزی (مانند اطلاعات ترافیک لحظه‌ای آنلاین، سرویس‌های پخش آنلاین موسیقی، و به‌روزرسانی برخی نقشه‌ها) ممکن است به دلیل محدودیت‌های منطقه‌ای یا تحریم‌ها در ایران عمل نکنند.
- جذابیت برای خریداران: وجود نمایشگر مرکزی بزرگ و پیشرفته، به عنوان یک ویژگی فناورانه، برای خریداران خودروهای وارداتی در بازار ایران جذابیت بالایی دارد.
نتیجه‌گیری
نمایشگر مرکزی (Center Display) یک رابط کاربری ضروری در خودروهای مدرن است که سیستم اطلاعات و سرگرمی، ناوبری و کنترل بسیاری از تنظیمات خودرو را تجمیع می‌کند. در خودروهای برقی و هیبریدی، این نمایشگر نقشی کلیدی‌تر دارد و کانون نمایش اطلاعات حیاتی مربوط به باتری، قوای محرکه الکتریکی و شارژ (مانند SOC، برد، جریان انرژی) است. نمایشگرهای مرکزی مدرن و اغلب بزرگ در تمام خودروهای برقی و هیبریدی وارداتی به ایران موجود هستند و با ارائه اطلاعات و کنترل‌های حیاتی، برای مالکان در بازار خودروی ایران که با چالش‌های مرتبط با شارژ و برد روبرو هستند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و در کنار نمایشگر راننده، تجربه کاربری خودروهای برقی و هیبریدی را شکل می‌دهند.
